لوله پلیکا

لوله پلیکا یکی از انواع لوله های پر استفاده در صنعت آب ، فاضلاب ، برق و مخابرات می باشد که از مواد اولیه پلی وینیل کلراید در سایزهای 32 تا 400 میلیمتر در قیمت های متفاوت تولید می شود.

امروزه در تمام کشورها انتقال آب آشامیدنی وجمع آوری آبهای سطحی و فاضلابها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. خراب بودن لوله ها باعث آلودگی محیط زیست و حتی نشستهای ساختمانی میگردد از این رو لوله های پلیکا یا همان لوله های PVC به دلیل خواص ویژه وبادوام بودن و ضریب اطمینان بالانسبت به دیگر مواد پلیمری از اهمیت بیشتری برخورداراست .

جمع آوری و تصفيه فاضلاب تولید شده ،کاری پراهمیت و واجب است .برای چنین کاری مدیریت در هزینه تلاش بسیار زیادی میخواهد. طراحی ، نصب و عملکرد شبکه فاضلاب بهداشتی به نحوی باید باشد كه بتواند هزينه هایی که برای طولانی مدت پیش بینی شده است را قابل پذیرش سازد.

منظور از پلیکا چیست ؟

مواد اولیه لوله پلیکا ، پلی وینیل کلراید غیرپلاستیکی بسیار مرغوب ساخته شده است و  یو پی وی سی اساسا پس از پلی اتیلن، یکی از رایج ترین و پر مصرف ترین مواد پلیمری است. بعبارتی دیگر بیش از 80% یو پی وی سی از واکنش ها و فرآیندهای قالب گیری بروش تزریق و اکستروژن تولید و به بازار عرضه می گردد . در سال 1953 شرکتی بنام پلیکا دست به تولید اولین لوله سبک از جنس یو پی وی سی نمود که مورداستقبال عموم قرار گرفت و رفته رفته نام لوله پلیکا را به خود اختصاص داد که این نشانگر این است که در اصل  نام لوله یو پی وی سی بوده که بنام شرکت پلیکا تغییر یافته و لوله پلیکا نامگذاری شده است .

نحوه تولید لوله پلیکا

بیشترین میزان U-PVC تولید شده توسط فرآیند که گفته شد ، برای تولید لوله پلیکا مورد استفاده قرار میگیرد . در حالت کلی لوله پلیکا به رنگ تیره ( خاکستری ) ،  بسیار سبک و محکم که در صنایع ساختمانی برای انتقال آب و فاضلاب و… مورد استفاده قرار می گیرد. لوله پلیکا مصارف بسیار زیادی مانند انتقال آب  و فاضلاب و… مورد استفاده قرار می گیرد. لوله پلیکا مشخصات و ویژگی های منحصر بفرد و خاصی نیز دارد که این خصوصیات باعث شده از نظر صرفه اقتصادی و مقرون به صرفه بودن مورد توجه عموم قرار بگیرد . این خصوصیات شامل مقاومت بالا در برابر سردی و گرمی هوا ( مناسب برای تمامی فصول سال ) مقاومت در برابر حرارت بالا و نسوز بودن ، عدم ایجاد تغییر در لوله پلیکا از طریق مواد شیمیایی و بهترین عایق حرارتی و الکتریکی اشاره نمود.

بهترین حالت و محصول لوله پلیکا ، لوله پوش فیت U-PVC  است که هم نصب آسانی دارد و هم میتوان براحتی تا محل پروژه حمل نمود . این لوله هیچگونه آسیبی به محیط زیست خود نمی زند .این آسیب نزدن مستلزم نصب و راه اندازی درست و صحیح این لوله ها می باشد وگرنه باعث نشتی فاضلاب به برون و زمین که نهایتا باعث آلودگی محیط می گردد . در حالت کلی لوله پلیکا مانند سایر لوله ها تقسیم بندی خاصی دارد .

لوله پلیکا در اصل همان لوله U-PVC  می باشد که دلیل قرار گرفتن نام پلیکا بر روی آن به علت اولین شرکت تولید کننده این لوله می باشد که پلیکا نام داشت و به همین دلیل در عوام به عنوان لوله پلیکا شناخته میشود . لوله پلیکا پس از پلی اتیلن یکی از پر مصرف ترین مواد پلیمری می باشد.

انواع لوله پلیکا

لوله پلیکا در سه نوع لوله پلیکا معمولی، نیمه قوی و فشار قوی تولید و به بازار عرضه می شود که در ذیل توضیحات کامل ارائه خواد شد .

لوله پلیکا ضعیف

لوله پلیکا ضعیف بهترین گزینه برای استفاده از آب باران جهت انتقال و تهویه هوا می باشد . این نوع از لوله پلیکا هم مانند سایرین دارای سایزهای مختلف است .

لوله پلیکا نیمه قوی

این لوله از پرکاربردترین و مناسبترین نوع از لوله پلیکا در بازار بوده و مورد استقبال همگان است . از این لوله پلیکا برای سیستم های دفع فاضلاب و انتقال فاضلاب مجتمع های مسکونی و سایر مجموعه ها مورد استفاده قرار می گیرد .

لوله پلیکا قوی

لوله پلیکا قوی مناسب مواردی است که بعنوان عایق سیم و کابل برق ، مواد شیمیایی قوی ( اسید و بازها ) و سایر صنایع مختلف است .

همانطور که گفته شد از لوله پلیکا استفاده های زیادی می شود که باعث شد در صنعت آبرسانی و صنعت آب و فاضلاب رشد چشمگیری داشته باشد و بتواند نامی و محصولی جدید به بازار رقابت وارد شود . بدین منظور ما میخواهیم مواردی را که از لوله پلیکا ( لوله یو پی وی سی ) استفاده می شود را بترتیب در زیر اشاره کنیم .با ما همراه باشید .

همه میدانیم امروزه لوله های زیادی با جنس های مختلف تولید می شود که هرکدام برای مصرف خاصی استفاده می گردد . اما از لوله های پلی اتیلن و لوله جی آر پی و لوله پلیکا برای سیستم توزیع آب استفاده می گردد حال چرا باید از لوله پلیکا استفاده کنیم ؟

خصوصیات کاربردی لوله پلیکا

لوله پلیکا از لوله های پرکاربرد در صنعت ساختمان است و بیش از نیمی از پی وی سی تولیدشده در این صنعت به کار می رود . بیشترین استفاده از آن در خروج فاضلاب ساختمان است و برای سیستم انتقال آب باران (ناودان) ، سیستم فاضلاب شهری، سیستم هواکش ساختمان، پوشش کابل برق ، سیستم آبیاری مزارع، پوشش کابل های مخابراتی و شبکه های آبرسانی به کار می رود .

• بهترین گزینه برای استفاده در صنعت آبیاری و توزیع آب در مراتع و منازل
• مورد استفاده در سیستم های آبرسانی منازل ( لوله حمام ، آشپزخانه ، سرویس بهداشتی و …. )
• آب رسانی به باغ ها توسط لوله پلیکا که به موتور آب چاه
• خطوط انتقال گاز در کارخانجات و توزیع مواد شیمیایی بدلیل تاثیرناپذیری در برابر این مواد
• استفاده در چاه ها جهت کشیدن آب از چاه به بیرون ( مناسب برای سیستم های چاه سنتی در باغات )

مزایای لوله پلیکا

• ویژگی های اتصالات پلیکا : این نوع اتصالات به دلیل مزیت های زیادی مورد توجه قرار گرفته و سالیان زیادی است که خط تولید این نوع اتصالات رونق یافته است. سبکی وزن، حمل و نقل راحت، نصب آسان، مقاومت در برابر ساییدگی، پایین بودن هزینه ی تعمیر و آب بندی، مقاوم در برابر آتش سوزی و حرارت های بالا، مقاوم در برابر اسید و باز و خوردگی، مقاوم در برابر زلزله و رانش زمین، عمر با دوام و انتقال حرارت در حد بسیار کم از مهم ترین مزایای این نوع اتصالات می باشد. لوله و اتصالات پلیمری چون پلیکا یا پی وی سی به دلیل ضریب اطمینان بالا در نصب و آب بندی و به دلیل سطح صاف و صیقلی داخل لوله ها، از نشست رسوب و گرفتن لجن در امان بوده و سیالات مختلف به راحتی و بدون اصطکاک درون این نوع اتصالات حرکت کرده و به همین سبب یکی از انواع اتصالات مناسب برای محیط زیست می باشد.
• مقاوم در برابر خوردگی: لوله پلیکا به دلیل متریال سازنده آن غیر رسانا می باشد و باید به این نکته اشاره نمود که نسبت به تمامی فعل و انفعالاتی الکتروشیمیایی حاصله از اسید ها و نمک هایی که باعث از بین رفتن و پوسیدگی و خوردگی فلزات می شوند دارای مقاومت می باشد. این ویژگی هم در مورد داخل و همچنین خارج لوله پلیکا وجود دارد و در مکان هایی که خاک مهاجم می باشد مورد استفاده قرار میگیرد.
• تحمل فشار و انعطاف پذیری زیاد: با توجه به اینکه این نوع از لوله ها از یو پی وی سی خشک در ساخت آن استفاده شده است در برابر فشار دارای مقاومت بسیار بالا بوده و به راحتی دچار شکستگی نمی شود و در مقابل محصولات مشابه مانند انواع لوله های تهیه شده از خاک رس و غیره دارای مقاومت بسیار بیشتر در برابر ضربه می باشد.
• ضریب اصطحلاک پایین: لوله PVC در مقابل عبور جریان سیالات در داخل خود دارای ضریب اسطحلاک بسیار پایین بوده و مانع از عبور جریان مایعات نمی شود که دلیل این امر نیز دیواره های صاف در داخل آن می باشد.
• کیفیت مایعات و سیالات: لوله پلیکا هیچ تاثیر منفی بر روی کیفیت مایعات که از داخل آن عبور میکنند نمی گذارد.
• عایق بودن حرارتی: دارای رسانایی حرارتی کمتری نسبت به سایر محصولات مشابه می باشد.
• دارای مقاومت شیمیایی: این جنس از لوله ها در برابر بسیاری از مواد شیمیایی تا دمای 140 درجه مقاوم بوده و در برابر مواد شیمیایی که در منزل مورد استفاده قرار میگیرد مانند وایتکس و انواع مواد شوینده و تمیز کننده مقاومت دارد و آسیبی نمی بیند.

از دیگر مزایای این جنس از لوله ها میتوان به موارد زیر اشاره نمود:

1. این لوله به سختی صدمه می بیند و دارای عمر طولانی می باشد.
2. به دلیل مواد اولیه در ساخت آن و در مقایسه با محصولات مشابه به هیچ عنوان پوسیده نشده و زنگ نمیزند.
3. دارای نصب نسبتا راحتی می باشد.
4. انواع اتصالات برای نصب این مدل لوله از پیش ساخته و تولید شده است و به وفور در دسترس می باشد.
5. دارای وزن سبک و مقاومت بالا می باشد.
6. اتصلالات و لوله ها در انواع سایزهای گوناگون ساخته و تولید شده و در تمامی مناطق در دسترس شما عزیزان می باشد.
7. دارای مقاومت در برابر شعله می باشد.
8. بسیار سبک و حمل و نقل آسان می باشد که این امر باعث کاهش بسیار چشمگیر کارگران در هنگام کار با این نوع از لوله ها شده است.
9. خاصیت بازیافت پذیری.

انواع سایز لوله پلیکا

لوله پلیکا بطور کلی مانند سایر لوله های موجود در بازار ( لوله پلی اتیلن ، لوله فایبرگلاس ، لوله مانیسمان و … ) دارای سایز مختلف و رنگ متمایزی است که اختصاصا به رنگ خاکستری تولید و به بازار عرضه می شود .

لوله پلیکا طبق سایزهای میلی متری شناخته می شوند که منظور از آن قطر خارجی لوله می باشد که می توان آن را به سایز اینچی تبدیل کرد که به شرح زیر می باشد :

سایز ۳۲ میلی متر = ۱ اینچ

سایز ۴۰ میلی متری = ۱٫۱/۴ اینچ

سایز ۵۰ میلی متر = ۱٫۱/۲ اینچ

سایز ۶۳ میلی متر = ۲ اینچ

سایز ۹۰ میلی متر = ۳ اینچ

سایز ۱۱۰ میلی متر = ۴ اینچ

سایز ۱۲۵ میلی متر = ۵ اینچ

سایز ۱۶۰ میلی متر = ۶ اینچ

سایز ۲۰۰ میلی متر = ۸ اینچ

سایز ۲۵۰ میلی متر = ۱۰ اینچ

سایز ۳۱۵ میلی متر = ۱۲ اینچ

سایز ۴۰۰ میلی متر = ۱۴ اینچ

چگونگی نصب و راه اندازی صحیح لوله پلیکا

برای نصب هر مخزن و یا هر لوله ای بایستی اصولی رعایت شود تا راندمان کاری مناسب و مدنظر را محصول فوق بدهد .

همانطور که لوله کاروگیت دوجداره با استفاده از کوپلر و واشر ( بصورت نر و ماده ) به یکدیگر نصب می گردد ، لوله پلیکا هم اتصالات مخصوص خود را دارد که بسیار بهتر از سایر لوله ها بهم جفت و بند می شود .

اگر موارد زیر را در هنگام نصب لوله پلیکا رعایت کنیم هیچ مشکلی در ادامه راه اندازی و استفاده  از لوله پلیکا نخواهیم داشت :

باید انتهای هر لوله پلیکا جهت اتصال به لوله پلیکا مجاور بصورت مربعی بریده شود . اگر از آب سرد هنگام لوله کشی استفاده نمایید باعث بالا رفتن راندمان کار و بهبود کیفیت عملکرد لوله پلیکا می شود . ولیکن نباید اتصال بین دو لوله را بیش از حد محکم کرد .

بین گیره های آچار لوله زمانی که نگه داشته ایم بایستی از ضربه گیر استفاده نماییم تا از آسیب به لوله جلوگیری شود .

جهت پیچیدن لوله ها بایستی به یک سمت بوده و اتصالات تمیز و بدون زدگی باشد .

برای انجام عملیات آب بندی لوله پلیکا از نوار تفلون یا نوعی درزگر بنام درزگیر کنافی استفاده شود تا به اتصالات آسیبی نرسیده و هیچ نشتی به بیرون رخ ندهد .

در حالت کلی اگر خط لوله پلیکا مورد نصب بیش از اندازه طولانی باشد ، باید دریچه های هوا با فاصله معین در زمین باشد ( اصول کار این است که هر 100 متر بایستی 4 عدد دریچه هوا وجود داشته باشد . )

برای دفن لوله پلیکا حداقل عمق 1.2 متری زمین و بین لوله با زمین فضای خالی باشد تا اتصالات لوله پلیکا براحتی نصب گردد .

برای جریانات آب داغ و مایعات گرم استفاده از لوله پلیکا توصیه نمی شود .

آیا حساسیت هایی برای نصب لوله پلیکا لازم است ؟

در علم شیمی ثابت شده که تمامی لوله های پلاستیکی نسبت به لوله های غیر پلاستیکی ( لوله پلیکا ) دارای ضریب انبساط خطی بالاتری نیز هستند . به همین منظور در هنگام نصب لوله پلیکا بایستی این ضریب جبران شود . مخصوصا که اگر محل راه اندازی و نصب لوله پلیکا منطقه ای با تغییرات دمایی زیادی باشد . به همین دلیل نصب حلقه های انبساط در فاصله های طولانی لوله کشی لوله پلیکا و استفاده از اتصالات شل و ی ثبات یا آویزهای غلتان که باعث حرکت و لغزش می شوند ؛ روشی متداول در تامین انبساط حرارتی کم در لوله پلیکا استفاده می گردد .

پس نباید خودسرانه اقدام به نصب لوله پلیکا نمود و باید با مهندس و کارشناس مربوط به لوله پلیکا که آشنایی کافی با ساز و کار لوله پلیکا دارد نمود .

چند نکته کلیدی در خصوص نصب لوله پلیکا

از چسب پلیکا نباید بیش از اندازه استفاده نمود . چون لوله پلیکا از جنس یو پی وی سی بوده و این مواد براحتی چسب پلیکا به راحتی در جداره‌ی لوله و داخل سوکت اتصالات جذب میشود که در صورت استفاده بیش از اندازه این چسب سبب نرم شدن مواد لوله پلیکا و خراب شدن و اختلال در سیستم انتقال لوله پلیکا می گردد . ( چسب پلیکا با پی وی سی خاصیت حلال پوشی نیز دارد ) .

استفاده ناکافی از چسب لوله پلیکا : برعکس حالت بالا اگر از چسب به میزان اندازه استفاده نشود ، لوله پلیکا به لوله پلیکای مجاور جفت و بند نشده و حفره هایی در بین لوله ایجاد شود ونهایتا سبب نشت مایعات موجود در لوله به بیرون می گردد . پس بایستی  به میزان کافی باید جهت پوشش کامل انتهای لوله و داخل اتصالات استفاده شود تا یک اتصال پیوسته بین لوله و سطوح اتصال شکل بگیرد .

نباید گیره را بیش از اندازه سفت کرد . همچنین استفاده از گیره نامناسب در نصب لوله پلیکا باعث می شود به نواحی نگهدارنده روی لوله فشار زیادی وارد شود . همچنین خم کردن لوله‌ها دور لوله پلیکا می‌تواند فشار موضعی زیادی را در محل تماس با لوله‌ها وارد کند . همچنین نباید از درزگیر هایی استفاده شود که بصورت ناسازگار ضد حریق هستند .

بیرون لوله پلیکا نباید با سایر مواد ناسازگار در ارتباط باشد ( مانند روغن لحیم کاری )

درست است که گفتیم لوله پلیکا در برابر تغییرات دمایی مقاومت بالایی دارد ولی این در صورتی است که از محافظ مناسب در لوله پلیکا استفاده نماییم در غیر اینصورت انقباض بیش از حدی رخ داده و سبب شکسته شدن لوله پلیکا می شود . هرزگاهی شنیده می شود از ضد یخ هایی برای جلوگیری از یخ ضدگی لوله پلیکا استفاده می شود که این کار صحیح نبوده و هیچ تاثیری در روند جلوگیری از انقباض و ترک برداشتگی لوله پلیکا ندارد و حتی سبب آلودگب هم نیز می شود .

به هیچ عنوان نباید لوله پلیکا در معرض مهارکننده های میکروبی مانند MIC یا پوشش های میکروبی قرار بگیرد . چرا که باعث آلودگی آب داخل و جاری درون لوله می شود .

چون میدانیم لوله پلیکا خاصیت زد زنگ زدگی دارد پس نباید از مواد مهارکننده زنگ زدگی استفاده گردد .

لوله پلیکا مانند لوله پلی اتیلن نمیتواند فشار مکانیکی خاک در اثر دفن را تحمل کند و اعمال فشار بیش از حد سبب خرد شدن و ترک برداشتگی لوله پلیکا می شود . همچنین نباید لوله پلیکا را در برابر سوراخ داخل بتن مهر و موم کنیم .

فشار داخلی لوله پلیکا با فشار داخلی لوله پلی اتیلن یکسان نیست . به همین منظور فشار آب ضربان دار را نباید در خطوط انتقال آب از لوله پلیکا استفاده نماییم .

باید از نرم کننده های گروه فتال در درزگیر ها استفاده شود . همچنین خنک شدن سریع لوله باعث می شود به جداره لوله پلیکا فشار زیادی وارد شود .

موارد دیگری وجود دارند که باعث اخلال در عملکرد صحیح لوله پلیکا شده و حتی باعث خراب شدن این لوله می گردد :

• کثیف بودن قالب اکستروژن
• تثبیت کردن نامناسب و ناقص رزین ( منظور پلی وینیل کلراید )
• بسته شدن و انسداد لوله پلیکا بدلیل عدم اتصال صحیح لوله پلیکا به هم
• عدم توزیع صحیح رنگدانه ها به تمام نقاط  و توزیع نامناسب فیلر

آسیب رساندن به لوله در هنگام حمل و بارگیری به محل پروژه و نگهداری بیش از اندازه در مقابل نور مستقیم آفتاب

حال اگر این نکات رعایت کردیم و باز نشتی در لوله پلیکا رخ داد میتوان با روش هایی از این عمل جلوگیری کرد.

در ابتدا بایستی محل نشتی لوله را شناسایی کرد . به همین منظور ترجیحا باید مایع درون لوله کم یا فشار سیال تا حد امکان کاهش پیدا کند . بعد از شناسایی محل مربوطه ناحیه ای از لوله پلیکا که آسیب دیده را توسط فرچه سیمی و یا کاغذ سنباده زنگ زدایی و سنباده کاری می کنیم .

خمیر آماده شده را بر روی محل نشتی قرار دهید و آن را به داخل حفره یا محل نشتی فشار دهید و بدین ترتیب از نشت لوله پلیکا جلوگیری می شود .

محصولات مرتبط :

لوله کاروگیت

لوله پلی اتیلن