انواع باکتری های بی هوازی در فرآیند تصفیه فاضلاب، نقش مهمی بر عهده دارند. در بسیاری از نقاطی که دسترسی نزدیک به تصفیه خانه شهری وجود ندارد، با ارسال انواع فاضلابها به سپتیک تانک دو محفظه، بخشی از آلودگی های فاضلابی دفع می شود. درحقیقت در مخزن زباله، آلودگی های فاضلاب، اعم از گل و لای و ذرات مازاد، توسط باکتری های طبیعی تجزیه می شوند. آب نیمه تصفیه‌شده از مخزن سپتیک، ابتدا به چاه های جذبی راه یافته و سپس در یک میدان شستشو یا پکیج های تصفیه‌سازی کامل (پکیج تصفیه فاضلاب)، تخلیه میگردد.
در این مقاله قصد داریم به بررسی نحوه عملکرد فرآیند باکتریایی و تأثیرش در طراحی گندانبارها بپردازیم. اما بطور کلی بایستی بدانید که با استفاده از باکتری های بی هوازی فعال در گل و لای گندانبارها، جریانات فاضلابی تماماَ پالایش نمیشوند. بلکه در حدود 65% آلودگیهای آن در مرحله پیش تصفیه سپتیک تانک پلی اتیلن از بین می‌رود.
سپتیک تانک ها سیستم های تصفیه فاضلاب در مقیاس کوچک هستند. آنها ساده هستند و در صورت عملکرد صحیح، برای تولید پسابی تمیزتر، بسیار موثر واقع می شوند. فاضلابها در یک محیط خانگی، عموماَ خروجی از توالت و سرویس های بهداشتی هستند و دارای زیرساخت لوله ای خاصی می‌باشند که:
جالب است بدانید که:
پژوهشگران انگلیسی، آب های حاصل از لوله های فاضلاب را به دو بخش تقسیم میکنند. 1) آب سیاه که سپتیک ها بطورکلی برای پردازش آب سیاه و باکتری های بی هوازی موجود در آن (به جای آب خاکستری) طراحی شده اند. آبهای سیاه یا همان آبهای کثیف فاضلابی، سیالیست که حاوی فضولات انسانی میباشد. 2) آب خاکستری نیز آبی است که از فرآیندهای شستشو خارج می شود.
همانطور که بعداً اشاره خواهیم کرد، آبهای اصطلاحاَ خاکستری باید جدا از سیستم های فاضلاب نگهداری شوند. زیرا از آنجایی که حاوی آلودگی باکتریایی نیستند، می توان آنها را به روشی متفاوت بهبود داد.
همانطور که بیان شد، باکتری بی هوازی سپتیک تانک، نقش مهمی در تجزیه جامدات و عناصر مازاد جریانات فاضلابی در فرآیند پیش تصفیه دارند. ولی سوال مهم اینجاست که اصولاَ این میکروارگانیسم ها چگونه دسته بندی می شوند؟؟. باکتریها را می توان بر اساس نیاز و تحمل آنها به اکسیژن طبقه بندی نمود.
و…
نکته: انواع باکتری بی هوازی سپتیک تانک ها در حین فرآیند تجزیه نمودن عناصر جامد فاضلابی، هیچگونه انتشاری به محیط بیرون پیدا نمی‌کنند.
سه مرحله بطورکلی برای انجام فعالیت های باکتریایی و همچنین تخلیه نهایی پساب تعیین می شود:
اما هریک از این مراحل دارای چه ویژگی هایی بوده؟!. و نقش باکتری های بی هوازی یا همان هتوتروف در کدام مراحل پر رنگ‌تر است؟.
اجازه دهید با بررسی فرآیندی که در یک تانک سپتیک رخ می دهد شروع کنیم. درحقیقت این موضوع به ما کمک می کند تا بفهمیم چه چیزی در مورد طراحی گندانبار مهم است و چگونه می توانیم از عملکرد صحیح و موثر یک سپتیک تانک مطمئن شویم. فاضلاب خام وارد اولین محفظه دستگاه می شود و ذرات جامد به پایین مخزن می ریزند. در آنجا باکتری ها شروع به تجزیه و اصطلاحاَ «مصرف» زباله های جامد می کنند. باکتری هایی که باعث کار کردن تانک سپتیک می شوند، باکتریهای طبیعی هستند که خود را در مخزن مستقر می کنند و با سرعت زیادی تکثیر می شوند. بطوریکه نیازی به اکسیژن ندارند و با اثر بر فاضلاب، آن را به مایع و گاز تبدیل میکنند.
بیشتر ذرات زباله جامد توسط انواع باکتری بی هوازی تجزیه می شود. همچنین درصد کمی از آنها به عنوان لجن در کف مخزن باقی می ماند. گاز تولید شده به بالای آب می رسد و یک پوسته ضخیم بر روی سطح جمع می شود. مرحله اول پردازش معمولاً 3 یا 4 روز طول می کشد و جهت خالی نمودن گازهای متراکم‌شده، توصیه میشود حتماَ از خروجی های ونت هوا استفاده شود. در غیر اینصورت حتی احتمال انفجار مخازن سپتیک وجود دارد!.
گاهاَ در مرحله‌ی ابتدایی پیش تصفیه فاضلاب توسط این تجهیزات، از واژه «راین» استفاده می شود. این یک فرآیند بی‌هوازیست؛ بدین معنی که به اکسیژن نیازی نیست. برخلاف فرآیندهای هوازی که کارشناسان آنها را اینگونه معرفی می کنند: «گویی با صدای بلند به اطراف می‌چرخند، نفس نفس می‌زنند، سر و صدا میکنند و انبوهی از اکسیژن را می‌بلعند».
نکته: در مرحله اول، انتظار بر روی “دم کردن” و پردازش 60 الی 70 درصدی است.
مایع نیمه فرآوری شده، اکنون وارد محفظه دوم مخزن می شود. جایی که دور دوم نشست رسوب و عمل باکتریایی رخ می دهد و ذرات بیشتر تجزیه می‌گردند. بنابراین دوباره لجنها در پایین محفظه دوم ته نشین شده و به فضایی برای زیست و فعالیت باکتری بی هوازی تبدیل میشوند. انتقال پساب از انباره‌ی اول سپتیک تانک به انباره (مخزن) دوم، توسط یک سرریزگاه باریک صورت می‌پذیرد. سرریزگاهی که با داشتن یک مانع توری، از ورود بخشی از جامدات تجزیه‌نشده به انباره‌ی دوم جلوگیری میکند.
به عبارت دقیقتر میتوان گفت که در گام آخر، از بین بردن باکتری های بی هوازی خوب از محفظه دوم صورت می‌پذیرد. مایعی که حالا تقریباً کاملاً فرآوری شده است، از مخزن از طریق لوله تخلیه خارج می شود. قانون بسیاری از کشورها بدین شکل است که این ترشحات به فرآیند نهایی فرستاده میشود تا به باکتری اجازه دهد به کار خود پایان دهند و عملاَ از بین روند.
پسابهای حاصله، همچنان تقریباَ دارای 35 درصد آلودگی هستند. بنابراین نباید برای استفاده های شهری و عمومی در نظر گرفته شوند. راهکار اصلی تخلیه پساب ها در ایرلن، انتقال آنها به چاه های جذبی میباشد. بطور معمول این میادین (چاه ها)، با عنوان میدان زهکشی شناخته می شوند. درغیر این صورت همچون یک میدان تراوش یا آبشویی (حالت تصفیه خانه‌ای کوچک) کاربرد خواهند داشت. تخلیه به شبکه ای از لوله های مدفون در نزدیکی سطح زمین وارد می شود. اینجا یک فرآیند هوازی اتفاق می‌افتد که در آن عواملی نظیر:
آخرین آثار آلودگی را شکسته و باکتری های بی هوازی سپتیک تانک را در آب نسبتاً خالص از بین می‌برند. پسآب بدست آمده را اکنون میتوان با خیال راحت (از طریق زمین) به سطح آب زیرین انتقال داد.
بسیاری از نقاط جهان، به‌ویژه شهرهای کشورهای توسعه نیافته که از سیستم‌های فاضلاب لوله‌کشی برخوردار نیستند، از سپتیک تانک مبتنی بر تجزیه باکتری های بی هوازی در مناطق شلوغ شهری استفاده میکنند. جایی که به سادگی زمین‌های زیادی وجود ندارد که برای زهکشی، مؤثر یا لازم باشد. بنابراین مخازن سپتیک به سادگی به زمین اطراف تخلیه می شوند. این مورد در بسیاری از شهرهای سرتاسر اندونزی و بسیاری دیگر از مناطق جنوب شرقی آسیا وجود دارد. مسئله ای که به استانداردهای بهداشتی اقلام کشاورزی این مناطق نیز آسیبهای جدی وارد نموده است!.
همچنین به همین دلیل است که آب های زیرزمینی اغلب آلوده می شوند. اتفاق بدتر آنجاست که در چنین مناطقی، ممکن است لوله های آبرسانی اغلب ترک بخورند یا نشت کنند. درنتیجه آلودگی ها وارد منبع آب شده و همین منابع، شایع بیماری میشوند!.
سیستم های لوله کشی فاضلاب، یک ابتکار مهم برای بهبود سلامت عمومی است. باکتری های بی هوازی سالم در سپتیک تانک شما، زمانی بهترین عملکرد را دارند که سالم باشند. بطوریکه موثرترین باکتری برای تجزیه مدفوع انسان، همان باکتریهاییست که به طور طبیعی در روده افراد وجود دارد. درست مانند روده ما، یک مخزن سپتیک در صورت عدم تعادل باکتری:
و به سرعت پر شود؛ زیرا زباله ها به طور کامل تجزیه نمی شوند.
حفظ انواع باکتری بی هوازی در سپتیک تانک و به جهت تجزیه صحیح مواد جامد مازاد، موضوع بسیار پراهمیتی محسوب میشود. بمنظور تححق این امر، بعنوان مثال مواد ضدعفونی کننده را در گندانبار خود قرار ندهید. ضد عفونی کننده‌‌ها میتوانند باکتریها را از بین برده و کار تانک شما را متوقف کنند. ضمناَ از مصرف مواد افزودنی نیز استفاده نکنید. در برخی از نقاط جهان و حتی کشور خودمان، مواد افزودنی برای “افزایش” عملکرد septic tank فروخته میشود. این درحالیست که سپتیک تانکها نیازی به مواد افزودنی ندارند. بلکه آنها با باکتری های بی هوازی طبیعی کار می کنند که به سرعت تولید مثل می کنند تا با زباله های موجود در مخزن مقابله کنند.
شواهد علمی به ما نشان میدهد که:
افزودنی ها ممکن است حاوی باکتری های بی هوازی یا هوازی از گونه های مختلف باشند؛ که ممکن است دستگاه را از حالت تعادل خارج کند. به‌یاد داشته باشید که هر بار که به توالت می رویم، دوز سالم باکتری به مخازن سپتیک اضافه می شود. پس نیازی نیست چیز دیگری اضافه کنیم!.
نکته مهم دیگر اینست که انواع مخمر را در گندانبار خود قرار ندهید. مخمرها میکروارگانیسم نیستند؛ و می توانند با باکتری های سالم رقابت کنند. به‌بیان بهتر در واقع از عملکرد آنها جلوگیری میکنند!!. وضعیتی به نام کاندیدیازیس وجود دارد که در آن روده ای که تعادل باکتریایی سالم خود را از دست داده است (اغلب در اثر مصرف آنتی بیوتیک ها)، توسط مخمرها (کاندیدا آلبیکنس) تحت کنترل قرار می گیرد. ممکن است سال ها طول بکشد تا افراد مبتلا به این بیماری به تعادل سالم در روده خود برگردند.
جهت بررسی حداکثر کارایی سیستم های مزبور، بایستی به مولفه‌های ذیل، توجه ویژه‌ای داشته باشید:
همواره بر این مسئله تأکید میشود که از ورود آبهای خاکستری به مخزن سپتیک جلوگیری نمایید. بخشی از دلیل این توصیه، به بهینه سازی کارکردی دستگاه بازمیگردد. اما دلیل مهمتر، مربوط به تأثیر مخرب آبهای خاکستری بر باکتری های بی هوازی است. آب خاکستری میتواند حاوی:
و موارد مشابهی باشد که قادرند باکتری های هتوتروف ارزشمند فرآیند تجزیه را از بین ببرند!!. بدین شکل بطور قابل توجهی از کارایی سپتیک تانکها جلوگیری می شود. همچنین مواد ضدعفونی کننده را در توالت خود نیز نریزید. چیزهایی را که باکتری ها قادر به تجزیه آن نیستند (مانند نوار بهداشتی)، در توالت خود قرار ندهید. زیرا ممکن است:
غالباَ بر اساس ویژگیهای متعدد و عالی پلیمرها، هنگام ساخت گندانبارها از این دست متریال‌ها استفاده میگردد. بنابراین هر دو مدل پلی اتیلنی و نمونه فایبرگلاس، گزینه ای مناسب برای استفاده های صنعتی و غیرصنعتی بشمار می‌روند. البته امروزه استفاده از مدلهای از جنس لوله کاروگیت، بیشتر از مدلهای grp رواج دارد. زیرا:
بلحاظ ویژگیها و کارایی، سپتیک تانک ساخته شده از لوله کاروگیت کاملاَ مشترک با شرایط مخازن فایبرگلاسی میباشد. درحقیقت این مدلها دارای تفاوتهای جزئی میباشد. بعنوان مثال مدلهای کاروگیتی سبکتر و مدلهای فایبرگلاسی در مقابل نور خورشید مقاوم‌تر هستند. ولی نکته مهم اینجاست که لوله‌های کاروگیتی شدیداَ ارزانتر هستند!.
بنابراین میتوان نتیجه گرفت که در قیاس با گندانبارهای بتنی و تانکهای منسوخ شده‌ی آجری، مخازن پلیمری با:
میتوانند شرایط مطمئنی را برای حفاظت از باکتری های بی هوازی و ارائه بهترین عملکردشان بوجود بیاورند.
علاوه بر چاه‌های جذبی و میدان های کنترل تراوشات، راه های دیگری نیز برای مقابله با آب تخلیه مخزن سپتیک وجود دارد. اول انکه پس از اتمام تجزیه و عملکرد باکتری های بی هوازی در تولید پساب، ممکن است به سیستم های بیوفیلتر هدایت شوند. مناطق تالاب که در آن گیاهان، حلزون ها و یا سایر اشکال حیات، آب را تمیز می کنند. همچنین انواع پکیج تصفیه فاضلاب صنعتی، یکی از بهترین گزینه های برای رفع آلودگی کامل فاضلاب ها بشمار می‌آید.
سیستم های دیگری نیز وجود دارند که با استفاده از:
قادر به تصفیه آب و پساب هستند.
بطور کلی به هر میزان که حفظ باکتری بی هوازی سالم در سپتیک تانک پراهمیت است، وجود یک مرحله نهایی موثر نیز میتواند بسیار راهگشا باشد. جهت دریافت مشاوره های تخصصی برای خرید این دستگاه پرکاربرد و دیگر تولیدات باکیفیت صنعتی مجموعه معتبر پایپ گستر، میتوانید با استفاده از شماره‌های زیر با کارشناسان فنی تماس حاصل کنید.
